Zdarza się często, że decyzja licytacyjna nie jest łatwa. W takiej sytuacji musimy się dłużej zastanowić i wypadamy z tempa. To nie jest wykroczenie. Ale jeśli taki namysł przekazuje informację, a zazwyczaj przekazuje, to jest to informacja nielegalna dla partnera i partnerowi nie wolno podjąć decyzji, która mogła być zasugerowana tą informacją. Chyba, że jest to decyzja oczywista. W innym przypadku sędzia orzeka rezultat rozjemczy. To jest pewien minus stosowania prawa w brydżu sportowym, szczególnie uciążliwy przy grze bez zasłon. Działając szybko i bezmyślnie nie możemy liczyć na dobre wyniki. Myśląc, wypadamy z tempa i przekazujemy nielegalną informację partnerowi, który czasem nie może już podjąć dobrej decyzji, którą być może podjąłby bez tej nielegalnej informacji. Niestety trzeba się z tym pogodzić. I jak najczęściej grać na stołach z zasłonami gdzie przekazywanie nielegalnej informacji występuje zdecydowanie rzadziej.

Jak się zachować gdy partner się namyślał?

Partner wypadł z tempa czym przekazał Ci nielegalną informację, że ma kartę nadwyżkową (na przykład). A Ty właśnie chcesz skontrować karnie kontrakt przeciwnika, czyli podjąć działanie które jak czujesz, może być potem uznane za takie, które było ewidentnie zasugerowane tą nielegalną informacją (łatwiej przecież skontrować karnie, gdy partner ma nadwyżkę). Jesteś w nieciekawej sytuacji. Myślisz sobie, że jeśli nie skontrujesz, to będziesz miał słaby wynik, a to niedobrze. Z drugiej strony, jak skontrujesz i uda się uzyskać dobry wynik, to przeciwnik wezwie sędziego, który zmieni wynik na taki bez kontry, czyli też źle. Z trzeciej strony, jak skontrujesz, a przeciwnik wygra, to sędzia nie zmieni rezultatu i to już będzie fatalnie. Zastanów się spokojnie, czy Twoje działanie ma logiczną alternatywę. Najczęściej niestety tak jest. Alternatywą dla kontry jest zwykle pas. Jeśli czujesz, że taką alternatywę wybrałoby co najmniej 3 na 10 graczy o Twoich umiejętnościach, to Ty też musisz wybrać tę alternatywę, czyli spasować. Jeśli zaś jesteś przekonany, że Twoja decyzja jest oczywista, jesteś niemal pewien, że co najmniej 8 na 10 graczy dałoby kontrę karną z Twoją ręką, czyli nie ma innej alternatywy, to kontruj. Jeśli sędzia również stwierdzi, że Twoje działanie było logiczne oczywiste, to znaczy, że nie było wykroczenia. Jeśli zaś sędzia będzie twierdził inaczej i zmieni wynik, to masz jeszcze komisję odwoławczą ŚZBS, albo możesz się pogodzić z werdyktem i powiedzieć po prostu „sorry, rzeczywiście dostałem nielegalną informację, ale wydawało mi się, że moja decyzja byłaby oczywista także bez tej informacji”.

Poniżej oryginalna treść przepisu 16.B.

Międzynarodowe Prawo Brydżowe:
www.pzbs.pl/sedziowie/mpb/2007/pol/2007pl.htm

---

Najczęstsze w praktyce źródła nielegalnej informacji to :
1. „wypadnięcie z tempa” czyli namysł
2. „grzebanie w bidding boxie”
3. błędne wyjaśnienie naszej licytacji przez partnera

Przykład z turnieju kieleckiego z dnia 24 stycznia 2017. Rozdanie 14.
www.szbs.pl/WYNIKI_SZBS/2017/20170124/index.html#14

Licytacja:
2 – pas – 2 – x
2 – ...pas – pas – 3 !

2 : multi, 2 : do koloru

Zapowiedź pas po odzywce 2 poprzedziło sięgnięcie ręką w stronę zapowiedzi pas (lub kontra), cofnięcie ręki i po chwili ponowne sięgnięcie po pasa. Zachowanie gracza S było wyraźną oznaką niezdecydowania i wahania: pasować czy nie. Gdyby gracz S miał rękę słabszą (np. słabszą o 1 asa), to pas byłby z pewnością zalicytowany bez tego zawahania i gmerania w biddingboxie. Skutki tego zachowania są identyczne jak w przypadku namysłu. Nastąpiło przekazanie nielegalnej informacji na temat wartości ręki S, której posiadacz wyraźnie czuje, że powinien zalicytować coś innego niż pas, ale się boi lub nie wie jaka zapowiedź byłaby najwłaściwsza. To zresztą co myślał sobie S nie ma znaczenia. Informacja tak czy inaczej została przekazana. Ta informacja jest nielegalna dla gracza N. Niemniej należy tu zaznaczyć, że do tego momentu nie nastąpiło wykroczenie, które automatycznie podlegałoby karze, chociaż zachowanie gracza jest niewłaściwe. Określa to zasada „najpierw głowa, potem ręka”, czyli sięgając do bidding-boxu gracz powinien być już zdecydowany po jaki kartonik sięga.

Czy N wykorzystał nielegalną informację? Spójrzmy na rękę N. 18 PC na 2 pustych waletach. Są zatrzymania w obu kolorach starszych. Rozsądną licytacją byłoby 2 w pierwszym okrążeniu zamiast kontry. Takie 2 powinno oznaczać siłę 16-19PC i skład zrównoważony. Jeśli N zdecydował się na kontrę, to zalicytowanie 2 w kolejnym okrążeniu licytacji (po 2p-pas-pas), powinno już oznaczać rękę w sile 20-23 PC. Mimo, że ręka N nie była aż tak silna, to taka licytacja jeszcze „trzymałaby się kupy”, a S miałby bezproblemową dokładkę do 3 . Jednakże N decyduje się na zapowiedź zupełnie niewytłumaczalną, tj. 3 ! Można tak zalicytować z ręką zawierającą dużo lew ofensywnych, czyli dużo oczek i „ciągnik” albo bardzo dużo oczek (w zasadzie powyżej 23PC). Optymistycznie przyjmując, że partner ma asa, którym dojdziemy do stołu w celu wykonania impasu kier, to można się doliczyć zaledwie 6 i pół lewy (już z tym asem partnera)! Do dziewięciu jeszcze bardzo daleka droga. Jeśli liczymy u partnera na 2 asy, czy inne 8 oczek, to w zupełności wystarczyłoby zalicytować 2 , które jak wspomniałem, po uprzedniej kontrze powinno obiecywać najmarniej 19PC. Partner z 8 oczkami z pewnością dołożyłby 3 . Z licytacji jednakże nie wynika, że partner (S) ma cokolwiek w karcie, może mieć zupełną plażę. Przeciwnik E otworzył licytację odzywką 2 , więc statystycznie posiada ok. 8PC. Przeciwnik W nie inwitował końcówki, ale nadal może mieć 12 PC, a przy braku fitów w kolorach starszych może mieć nawet więcej. Z licytacji przeciwników absolutnie nie wynika, że para NS ma przewagę siły w tym rozdaniu.

Co zatem skłoniło gracza N do wyboru takiej odzywki z tak marną ręką?
Wszystko zdaje się świadczyć o tym, że gracz N „z uwagi na zachowanie partnera miał odrobinę większy komfort przy podejmowaniu decyzji”. Świadomie czy też nieświadomie wykorzystał nielegalną informację płynącą z zachowania partnera i mówiącą „coś mam, ale nie wiem co zrobić”. I w tym miejscu zastosowanie ma przepis 16B1. Nielegalna informacja sugeruje aby zalicytować wyżej. Gracz N ma do dyspozycji 3 zapowiedzi: pas, 2 i 3 . Zatem nielegalna informacja sugeruje niepasowanie. Można się zastanawiać czy pas jest logiczną alternatywą dla niepasowania. Jeśli co najmniej 25% graczy o podobnej sile gry rozważałoby pasa, to by oznaczało, że pas jest logiczną alternatywą. Wówczas sędzia orzeka, że kontraktem ostatecznym jest 2 . Jeśli zaś co najmniej 75% takich graczy by nie spasowało, to znaczy, że pas byłby działaniem wątpliwym i nie należy go uwzględniać. Ponieważ trudno jest to ocenić bez przeprowadzenia panelu wśród graczy o podobnej sile gry jak N, więc dla dalszej analizy rozdania załóżmy, że pas nie wchodzi w rachubę, chociaż można mieć co do tego pewne wątpliwości.
Spośród pozostałych 2 zapowiedzi: 2 i 3 , zapowiedzią sugerowaną przez nielegalną informację jest ta wyższa czyli 3 . Tutaj już nie mam żadnych wątpliwości, że 2 jest logiczną alternatywą i ta odzywka zostałaby wybrana przez znaczną część graczy o podobnej sile gry co N, co najmniej 25%, czyli 3 na 10. Można się nawet zastanawiać, czy ktokolwiek zalicytowałby 3 w tej pozycji, gdyż jest to akcja zupełnie nieuzasadniona. Oczywiście nie mamy wątpliwości, że po 2 gracza N, gracz S dołożyłby końcówkę.

To jednakże nie koniec problemu. Otóż obrońca E po wiście Królem pik i dojściu do ręki Królem kier musi zdecydować czy ściągać Damę pik. Obrońca jest wprowadzony w błąd licytacją gracza N, która świadczy o bardzo dużej sile ręki (N zalicytował przecież samodzielne 3 !), a po odjęciu oczek E i S, dla N pozostaje już tylko 21PC. Z pozycji gracza E nie ma zatem szansy na to, że W posiada jakiekolwiek wartości, więc rozgrywający z niektórymi kartami, grając kara z góry może wziąć już wszystkie lewy (12), a szansa na to, że weźmie mniej niż 11 jest minimalna, więc jedyne co można zrobić to natychmiast odebrać Damę pik. Ale obrońca E jest wprowadzony w błąd licytacją gracza N, która prawdopodobnie nigdy by przy stole nie padła, gdyby nie miało miejsca naruszenie przepisu 16B1. Sędzia zatem zdecydował się na procentowy rezultat rozjemczy 60/40%, chociaż rozsądną alternatywą było też orzeczenie zapisu 3 bez jednej.

Namysł czyli wypadnięcie z tempa.

Przykład z turnieju kieleckiego z dnia 24 stycznia 2017. Rozdanie 10.
www.szbs.pl/WYNIKI_SZBS/2017/20170124/index.html#10

Licytacja:
pas – 1 – pas – 2
pas – 2 – 2 – pas
3 – ...pas – pas – 3 !

2 – alertowane: młode

Zapowiedź pas po odzywce 3 poprzedziło wyraźne kilkunastosekundowe wypadnięcie z tempa. Przyjmuje się, że 2-3 sekundy nie stanowią namysłu, wręcz nie powinno się nigdy licytować szybciej. Ale już 4-5 sekund to zwykle dość wyraźny sygnał, że gracz ma jakiś problem i nie jest dla niego oczywiste jaką zapowiedź powinien wybrać. W tej sekwencji jedyną zapowiedzią inną niż pas, jaką mógł rozważać S, jest 3 . Można więc domniemywać, że namysł przekazuje informację o posiadaniu przez S fitu pik i nienajgorszej ręki. Mniej więcej takiej ręki jaką w rzeczywistości posiadał. Niektórzy z taką ręką zdecydowaliby się przepchnąć w 3 (jest fit i 4 szpice!), ale S najwyraźniej wziął pod uwagę skład 4333, założenia popartyjne i jednak tylko 15 oczek i ostatecznie spasował. Do tego momentu nie nastąpiło jeszcze żadne wykroczenie przeciwko przepisom MPB. Gracz może myśleć ile tylko chce, po czym podjąć dowolną decyzję licytacyjną. Myślenie nie jest zabronione, często nawet wskazane. W tym wypadku S podjął celną decyzję może właśnie dzięki temu, że myślał. Niestety takie wypadnięcie z tempa ma też swoje złe strony. Otóż przekazuje nielegalną informację dla partnera. Gracz S z brzydką ręką i dublem pik nie zawahałby się przed pasem. Zawahanie S zasugerowało, że rozważał zapowiedź 3 . Namysł gracza S zachęca więc gracza N do niepasowania. I właśnie ta informacja, czy też sugestia, jest nielegalna dla gracza N.

Jakie są konsekwencje przekazania nielegalnej informacji? Przepis 16B1 mówi, że graczowi NIE WOLNO podjąć działania, którego wybór wyraźnie MÓGŁ być zasugerowany przez nielegalną informację wynikającą z namysłu partnera, jeśli jest inna logiczna alternatywa. Działaniem wyraźnie zasugerowanym jest tu odzywka 3 . Skoro partner (S) wahał się i sam był skłonny zalicytować 3 , tym łatwiej jest graczowi N zdecydować się na tę odzywkę. Logiczną alternatywą dla odzywki 3 jest pas. Pas byłby poważnie rozważany przez znaczną część graczy o podobnej sile gry co N. Spójrzmy na rękę gracza N. Mniej więcej takiej ręki może się po nim spodziewać S, czyli pięć pików i statystycznie kilka punktów. Mimo to S spasował. Licytacja doszła do gracza N, który ma najgorszy skład 5333 i 5 oczek w dwoma waletami. Jest po partii. 3 gracza N jest bardzo złą, ryzykowną decyzją i łatwo może zakończyć się wpadką za 200+, co z pewnością będzie maksem dla pary EW. W mojej opinii, nikt nie zdecydowałby się na ten desperacki krok, CHYBA ŻE dysponowałby dodatkową informacją o ręce S. Ta dodatkowa nielegalna informacja płynie właśnie z namysłu gracza S. Wszystko zdaje się świadczyć o tym, że N wykorzystał tę nielegalną informację i tylko to skłoniło go do zalicytowania 3 . OK, sędzia turnieju może być uprzejmy i użyć np. słów brytyjskiego sędziego Harolda Franklina, jednego z ojców Prawa: „Proszę Pana, nie mam cienia wątpliwości, że pańska zapowiedź dana była w dobrej wierze. Jednak z uwagi na namysł partnera miał Pan odrobinę większy komfort przy podejmowaniu decyzji, a Prawo - w tym względzie - naciska na mnie, abym orzekał przeciwko takim wypadkom.”. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że wykorzystanie nielegalnej informacji nieświadome, w dobrej wierze, również jest niedozwolone przez Prawo. Natomiast działanie świadome jest dodatkowo postępowaniem wysoce nieetycznym i niesportowym.

Zalicytowanie 3 przez gracza N jest działaniem wbrew przepisowi 16B1 i Prawo penalizuje takie zachowania. Przepis 16B3 mówi, że gracz pary niewykraczającej (tu: EW) podejrzewając, że przeciwnik wykorzystał nielegalną informację, POWINIEN przywołać sędziego. Sędzia natomiast, jeśli stwierdzi, że naruszenie przepisu 16B1 przyniosło korzyść stronie wykraczającej (tu: NS), POWINIEN orzec rezultat rozjemczy, czyli zmienić wynik rozdania na „sprawiedliwy”. W jaki sposób orzeka się rezultat rozjemczy (i co znaczy „sprawiedliwy”) mówi przepis 12, ale o tym napiszę innym razem. Zatem, jeśli 3 okazałoby się decyzją szczęśliwą dla NS, lepszą niż pas na kontrakt 3 , to sędzia zmieni wynik rozdania na 3 . Jeśli zaś, tak jak w rzeczywistym przypadku, 3 okazało się decyzją niecelną (gorszą niż pas na 3 ), to sędzia wynik utrzymuje.

Dodatkowym wsparciem dla sędziego jest w takich wypadkach Prawo Kaplana, które mówi, że gracz N może w opisanej sytuacji podjąć działanie, które mogło być zasugerowane nielegalną informacją tylko wtedy jeśli jest to „działanie logiczne oczywiste”, czyli takie, za którego wyborem opowiedziałoby się nie mniej niż 75% graczy o umiejętnościach podobnych do umiejętności danego gracza. Czyli gracz N posiadając kartę, z którą 8 na 10 zawodników przepchnęłoby się w 3 , mógłby zalicytować taką odzywkę i sędzia nie powinien jej zmieniać MIMO ŻE jest to odzywka zasugerowana nielegalną informacją. W takich sytuacjach przyjmuje się więc, że gracz najprawdopodobniej zalicytowałby 3 również bez namysłu partnera, gdyż odzywka ta nie ma logicznej alternatywy. W naszym przypadku odzywka 3 nie dość, że nie jest działaniem logicznie oczywistym, to jest wręcz bardzo wątpliwym i wysoce ryzykownym. Gdyby N miał rękę lepszą, np. jednego pika więcej, to już pewnie 5 czy 6 graczy na dziesięciu zdecydowałoby się na przepchnięcie w 3 z ręką N. Ale nadal nie byłoby to działanie logicznie oczywiste i w sytuacji gdyby przyniosło korzyść stronie wykraczającej, to sędzia powinien orzec rezultat rozjemczy.

Sędzia podejmując decyzję w oparciu o przepis 16, nie musi stwierdzać, że „nielegalna informacja zasugerowała...”, wystarczy że stwierdzi iż „nielegalna informacja MOGŁA zasugerować...” jakąś zapowiedź lub zagranie. Sędzia również nie musi stwierdzać, że „gracz podjął działanie, którego wybór BYŁ zasugerowany...”, wystarczy że stwierdzi iż „gracz podjął działanie, którego wybór MÓGŁ BYĆ zasugerowany...”.

Innymi słowy... Sędzia nie siedzi w głowie zawodnika i też nie musi się zastanawiać, czy wierzy, czy nie wierzy zawodnikowi. Sędzia ma obowiązek zastosowania przepisu Prawa.